Świadczenie rodzicielskie od 1 stycznia 2016 r.
W Dzienniku Ustaw z dnia 21 sierpnia 2015 r., poz. 1217 opublikowana została ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw wprowadzającą od 1 stycznia 2016 r. świadczenie rodzicielskie w wysokości 1 000 zł miesięcznie dla rodziców, którym nie przysługują urlopy w związku z urodzeniem się dziecka; jak np. osoby bezrobotne, studenci, uczniowie, osoby pracujące na podstawie umów cywilno-prawnych, rolnicy; niezależnie od dochodu rodziny. Od 6 września 2015 r. wchodzi w życie zapis umożliwiający gminom przyznawanie własnych, dodatkowych świadczeń. Jest to zupełnie odrębne świadczenie, niekoniecznie związane z urodzeniem dziecka i skierowane nie tylko do tej grupy osób co ustawa - krąg uprawnionych i wysokość pomocy zależałaby od samej gminy i będzie ono finansowane z jej budżetu. 6 września 2015 r. wejdą również zmiany dotyczące definicji utraty i przybycia dochodu w świadczeniach rodzinnych, jak i w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Koszt obsługi świadczenia rodzicielskiego ustalono dla organu właściwego w wysokości 30, 00 zł od wydanej decyzji administracyjnej.
Obecnie prawo do zasiłku macierzyńskiego (przez 52 tygodnie po urodzeniu dziecka, dłużej w przypadku ciąży mnogiej) mają rodzice będący pracownikami - w czasie urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego. Również osoby nie będące pracownikami, a podlegające ubezpieczeniu chorobowemu (czyli np. przedsiębiorcy sami opłacający składki oraz osoby zatrudnione na umowę zlecenie, jeśli od umowy odprowadzane są składki na ubezpieczenie chorobowe) mają prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres odpowiadający urlopom dla pracowników. Uprawnień takich nie mają bezrobotni, studenci ani uczniowie, osoby pracujące na podstawie umów cywilno-prawnych, rolnicy. Nowelizacja wprowadza dla nich świadczenie rodzicielskie w wysokości 1 tys. zł miesięcznie, które będzie można pobierać przez rok (52 tygodnie) w przypadku urodzenia bądź przyjęcia na wychowanie jednego dziecka; przy dwojgu dzieciach - przez 65 tygodni, trojgu - 67 tygodni, czworgu - 69 tygodni, przy piątce i więcej - 71 tygodni. Terminy będą liczone od dnia porodu albo przyjęcia dziecka na wychowanie.
Świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwać więc osobom, które urodziły dziecko, a które nie są uprawnione do zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. Uprawnieni do pobierania tego świadczenia będą więc m.in. bezrobotni, studenci, a także zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych (w przypadku umów zlecenia lub umów, do których stosuje się przepisy o zleceniu – świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwać w przypadku braku uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego, tj. jeżeli nieopłacane były składki na ubezpieczenie chorobowe). Osoby bezrobotne, którym przyznane zostanie świadczenie rodzicielskie, nie stracą statusu osoby bezrobotnej (będzie opłacana za nie składka na ubezpieczenie zdrowotne i będą uprawnione do zasiłku dla bezrobotnych).
Ustawa umożliwia też finansowanie świadczeń rodzicielskich dla rolników. Z uwagi na to, że świadczenie będzie wypłacane przez KRUS, zwiększono wysokość odpisu na fundusz prewencji i rehabilitacji KRUS z 5 do 6,5 proc. Nie zwiększy to składek płaconych przez rolników do KRUS, ani też nie wniesie żadnych zmian do budżetu państwa.
Nowe rozwiązania mają wejść w życie od 1 stycznia 2016 r., ale przepisy przejściowe zakładają, że świadczenia przysługiwać będą też rodzicom dzieci urodzonych przed tą datą, jeśli nie minęły jeszcze 52 tygodnie od urodzin (i odpowiednio więcej w przypadku ciąży mnogiej). Zatem np., gdy dziecko przyjdzie na świat 1 grudnia 2015 r., rodzice będą mogli pobierać świadczenie przez 11 miesięcy.
By uniknąć sytuacji, w której zasiłek macierzyński mógłby być niższy niż świadczenie rodzicielskie, zaproponowano wprowadzenie minimalnej wysokości netto zasiłku macierzyńskiego oraz świadczeń z tytułu urodzenia dziecka w innych systemach niż powszechny system ubezpieczeniowy i określenie jej na poziomie 1 tys. zł. Oznacza to podwyżkę np. dla osób ubezpieczonych w KRUS, którym obecnie przysługują jednorazowe świadczenia wynoszące równowartość czterech najniższych emerytur.
Ze świadczenia nie będą mogły skorzystać osoby uprawnione do zasiłku macierzyńskiego, a także osoby, które mają prawo skorzystania z tego typu świadczeń z tytułu urodzenia dziecka w innych systemach niż powszechny system ubezpieczeniowy (m.in. funkcjonariusze służb mundurowych). Jeżeli jeden z rodziców będzie uprawniony do zasiłku macierzyńskiego, drugiemu z rodziców nie będzie przysługiwało świadczenie rodzicielskie.
Nowela wprowadza też zapis, który pozwoli gminom na przyznawanie własnych, dodatkowych świadczeń. Byłoby to zupełnie odrębne świadczenie, niekoniecznie związane z urodzeniem dziecka i skierowane nie tylko do tej grupy osób co ustawa. Krąg beneficjentów i wysokość pomocy zależałaby od samej gminy. Będą one finansowane z jej budżetu. Zmiana obowiązywać będzie od 6 września 2015 r.
Inne zmiany wchodzące od dnia 6 września 2015 r. dotyczą opiekunów dziennych, w myśl którego będą oni zatrudniani na podstawie umowy o pracę (obecnie jest to umowa zlecenie), oraz zmiana utraty i przybycia dochodu, poprzez skreślenie „z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego," w art. 3 pkt 23 lit. d i pkt 24 lit. d w ustawie o świadczeniach rodzinnych oraz odpowiednio w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów – w art. 2 pkt 17 lit. d i pkt 18 lit. d.
